آیا محصول تازه که احتمالا آی& فون ۵ لقب خواهد گرفت، انقلابی است؟ آیا طرفداران سینه چاک اپل را راضی خواهد کرد؟ آیا همچنان می تواند مشتری ها را "شگفت زده" کند؟ آیا می تواند یک تنه با لشگر گوشی های پر قدرت و محبوب رقبایش رقابت کند؟
اینکه در یک دوره کوتاه چند بار می توان محصولی انقلابی وارد بازار کرد سوال مهمی است اما برای مصرف کنندگان عادی آنچه اهمیت دارد این است که به نیازهایشان پاسخ داده شود. مصرف کنندگان، محصولات مختلف را با هم مقایسه می کنند. در این میان کارایی آنها در کنار جذابیت& های ظاهری و قیمت، مهمترین عوامل تعیین کننده هستند.
اپل تا الان توانسته است به دلیل پیش& قدم بودن در تولید یک گوشی لمسی، کارآمد و خوش ساخت، جذابیت زیادی برای مصرف کنندگان داشته باشد اما رقبای این شرکت بیکار نبوده اند. ماه گذشته برای نخستین بار سامسونگ در زمینه فروش گوشی گالاکسی اس ۳ در آمریکا از آی& فون پیشی گرفت. هرچند فروش آی& فون تازه ممکن است از اهمیت این برتری بکاهد ولی دشواری رقابت در این عرصه را به خوبی نشان می دهد.
یکی همچون بقیه
اگر بخواهیم همچنان بر پایه شایعات قضاوت کنیم، هر آنچه اپل در آی& فون تازه اش تعبیه کرده، بی& شک در گوشی های ساخت شرکت های رقیب وجود دارد.
و به همین خاطر بی& راه نیست که برخی از منتقدین روحیه ریسک پذیری و انقلابی& گری اپل را در زمینه فن& آوری زیر سوال برده اند. البته اپل مدتهاست سعی می کند نقش و وزن "مشخصات فنی" را در دستگاه هایی چون آی& پد و آی& فون کم جلوه دهد. به باور استیو جابز، مدیر عامل پیشین این شرکت، در دنیای "بعد از رایانه های خانگی" آنچه اهمیت دارد، محیط کاربری و میزان دسترسی به اپ& هایی است که می توانند در زمینه های مختلف کارساز باشند.
نگاهی به رویه اپل در مورد دیگر محصولاتش شاید جنبه دیگری از روحیه این شرکت را به نمایش بگذارد و میزان انتظارات از آی& فون تازه را کاهش دهد. تغییرات بنیادی در دیگر محصولات اپل اغلب به کندی اتفاق می افتند. حتی نامگذاری این محصولات هم نشان می دهد اپل هیچ قصدی ندارد تا در زمینه تنوع با دیگران رقابت کند.
لپ& تاپ& های اپل سال& هاست مک& & بوک& پرو خوانده می شوند و آی& مک سال& هاست آی& مک است. چند سال یک بار تغییری جدی و البته نه انقلابی در ظاهر این محصولات اتفاق می افتد و سالی چند بار سخت افزار آنها همراه با روند فن آوری به روز می شود ولی انرژی اصلی اپل در این عرصه& ها بیش از هر چیز متوجه نرم افزار و محیط کاربری آنهاست.
از این زاویه بعید نیست که به مرور شاهد رویه ای مشابه در مورد محصولاتی چون آی& فون و آی& پد باشیم. البته سرعت تغییر در این عرصه به مراتب تندتر است و از همین رو لزوم تغییرات داخلی در آنها بیشتر خواهد بود و گاه این تغییرات داخلی سازنده را وادار می کند تا در ظاهر این دستگاه ها هم تغییراتی اساسی اعمال کند.
در پاسخ به این نظریه البته ممکن است تفاوت ماهوی تلفن& های همراه با محصولاتی مثل رایانه های خانگی مطرح شود. اینکه اساسا بازار گسترده این محصولات شرکت سازنده را وا می دارد تا به گونه ای متفاوت عمل کند. اینکه کاربران آی& فون به مراتب فراتر از طرفداران دیگر محصولات اپل هستند و بازار این محصول را نباید با قواعد و فرمول های دیگر محصولات این شرکت ارزیابی کرد. همانگونه که برخورد اپل با آی& پاد، پخش کننده محبوب ساخت این شرکت، تفاوت های عمده ای با دیگر محصولاتش داشت.
مخفی کاری
یک نکته حاشیه ای در این میان، عنصر "مخفی کاری" اپل و استفاده از این روش به عنوان عاملی مهم در "بازاریابی" محصولاتش است.
کسی در این مورد شک ندارد که استیو جابز به شدت مایل بود تا مخاطبانش را "شگفت& زده" کند. او این کار را به لطف سیاست مخفی کاری که بر همه اجزای این شرکت حاکم است، انجام می داد. تیم کوک، جانشین جابز چندی پیش گفته بود که می خواهد تلاش هایش را برای مخفی کاری دو چندان کند.
اما آنچه ما با آن روبرو هستیم خلاف این را ثابت می کند. با گذشت زمان و حداقل در مورد آی& فون هر سال حجم اطلاعات ما بیش از قبل بوده و میزان شگفت& زدگی مان کمتر. این امر البته شاید تاثیر تعیین کننده ای بر فروش محصولات این شرکت نداشته باشد ولی قطعا جنبه مهمی از جذابیت این شرکت را خدشه دار می کند.
باز هم مشخصات محصول نهایی نشان خواهد داد تا چه حد اطلاعاتی که به بیرون درز کرده اند، صحیح اند و تا چه حد اپل در مخفی کاری موفق. و اگر آی& فون تازه همان باشد که همه تصورش را می کنند، البته توضیح عدم موفقیت اپل در این زمینه چندان دشوار به نظر نمی رسد. در حالی که برای تولید آی& فون صدها هزار کارگر در کارخانه هایی در چین هر روز به اجزای مختلف این گوشی دسترسی دارند ممانعت از لو رفتن یکی از آنها به رغم همه تدابیر امنیتی، تقریبا غیر ممکن است.
پاسخ بسیاری از این سوالات را تا چند ساعت دیگر خواهیم گرفت و بعضی دیگر را البته فقط مرور زمان جواب خواهد داد.